เมื่อวันที่ 4 ธันวาคม 2568 นางคคนางค์ อัมระนันทน์ อองลารท์ หัวหน้าสำนักงานหนังสือเดินทางฯ เชียงราย ลงพื้นที่ดอยตุงร่วมกับคณะกระทรวงการต่างประเทศ ศึกษาโมเดลภายใต้ยุทธการฟ้าใส (CLEAR Sky Strategy) ณ โครงการพัฒนาดอยตุง อำเภอแม่สาย จังหวัดเชียงราย นำโดย นายศรัณย์ เจริญสุวรรณ เลขานุการรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศ ผู้แทนรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศ พร้อมผู้แทนจากสาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาว
สาธารณรัฐแห่งสหภาพเมียนมา กระทรวงความยั่งยืนและสิ่งแวดล้อมสิงคโปร์ กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและป่าไม้อินโดนีเซีย สถาบันสิ่งแวดล้อมไทย ตลอดจนผู้บริหารจากกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมของไทยลงพื้นที่ศึกษาการปลูก “แมคคาเดเมีย” ภายใต้ความร่วมมือในแผนปฏิบัติการร่วม “ยุทธศาสตร์ฟ้าใส (CLEAR Sky Strategy)”
การลงพื้นที่ครั้งนี้ เจ้าหน้าที่จากมูลนิธิแม่ฟ้าหลวง ได้ให้ข้อมูลเกี่ยวกับการพัฒนาพื้นที่ป่าบนดอยตุง การเพาะปลูก และการแปรรูปแมคคาเดเมีย ซึ่งเป็นหนึ่งในพืชเศรษฐกิจสำคัญของพื้นที่ และเป็นตัวอย่างการเพิ่มรายได้ พร้อมทั้งลดการเผาในที่โล่งซึ่งเป็นสาเหตุของหมอกควันข้ามพรมแดน โครงการพัฒนาดอยตุงส่งเสริมให้ชุมชนปลูกแมคคาเดเมียมากว่า 30 ปี เพื่อแก้ปัญหาการทำไร่เลื่อนลอยและการปลูกฝิ่น สร้างอาชีพ และฟื้นฟูระบบนิเวศ โดยมีจุดเด่นสำคัญ คือ การสร้างอาชีพที่มั่นคง ช่วยเพิ่มรายได้อย่างยั่งยืน ลดการเผาพื้นที่ป่า และพื้นที่ทำการเกษตร นอกจากนี้ ยังให้ความรู้กับชุมชน ในการนำ “กะลาแมคคาเดเมีย” มาใช้เป็นพลังงานทดแทนในการอบผลผลิต และผลิตกระดาษสา ลดของเสียและลดการเผาในที่โล่งด้วย
คณะผู้แทนได้รับฟังข้อมูลและประสบการณ์ตรงจากผู้แทนชุมชน ซึ่งเป็นผู้อยู่อาศัยและทำกินบนพื้นที่ดอยตุง ได้รับฟังถึงการพัฒนาความเป็นอยู่และความรู้ในด้านอาชีพที่มีการเปลี่ยนแปลง ชาวบ้านได้รับการส่งเสริมให้ลดการปลูกพืชเชิงเดี่ยว และให้ปลูกพืชหลายชนิดร่วมกัน เช่นกาแฟ ไม้ผล พืชสมุนไพร และพืชแซมป่าอื่น ๆ ซึ่งเป็นระบบเกษตรแบบผสมผสาน ทำให้หลายครัวเรือนมีรายได้หลากหลาย ลดความเสี่ยงจากราคาพืชชนิดเดียว และลดแรงจูงใจในการเผาพื้นที่เพื่อเตรียมแปลงใหม่ ซึ่งเป็นหนึ่งในสาเหตุของปัญหาหมอกควันในภูมิภาค การศึกษาดูงานครั้งนี้สะท้อนความร่วมมือระดับภูมิภาคในการแก้ปัญหาฝุ่นควันข้ามแดนผ่านแนวทางเกษตรยั่งยืน ซึ่งดอยตุงถือเป็นต้นแบบสำคัญที่สามารถนำไปต่อยอดในประเทศเพื่อนบ้านในอนาคต